• Diep inzicht in het narratief van de conventionele economie
Je leert begrijpen hoe overtuigingen over groei, schaarste en winst je wereldbeeld beïnvloeden én waarom ze onze samenleving in de 21e eeuw niet meer dienen.
• Overzicht van actuele alternatieve economische stromingen
Van circulaire economie en solidariteitseconomie tot ecologisch liberalisme en platformmodellen: je krijgt helder zicht op de vele smaken van de ‘nieuwe economie’.
• Model van systeemtransitie gekoppeld aan persoonlijke reflexie
Je ontdekt hoe systemen kantelen én welke rol jij daarin kunt spelen, zowel collectief als individueel — gekoppeld aan de filosofie van actief optimisme à la Joanna Macy.
• Actieve hoop als krachtbron
In plaats van machteloosheid omarmen we actieve hoop: het vermogen om persoonlijk te blijven bijdragen — met zicht op oplossingen en als onderdeel van een groeiende community.
• Verbinding met gelijkgestemde veranderaars
Je staat aan de basis van een inspirerend netwerk — deelnemers zijn altijd deelgevers — waar het programma vaak het begin is van langdurige samenwerking en nieuwe initiatieven.

Omdat jij niet alleen als deelnemer, maar ook als deelgever onderdeel zult zijn van dit programma passen we de loop der dingen graag aan aan jullie behoefte. Zo gaan we vaak de handen uit de mouwen steken bij de AltijdWerkplaats, een plek waar pioniers al een nieuwe (complementaire en betekenisvollere) economie nastreven. Ook een VR ervaring of een werkbezoek bij MUD jeans, 's werelds eerste circulaire spijkerbroekenmerk kan zomaar onderdeel zijn van het programma. En soms staat opeens iemand uit de groep op die iets waardevols bij te dragen heeft. Onderstaande dagen worden daarom soms licht door elkaar gehusseld terwijl we de leerdoelen samen bewaken.

Dag 0: Landen

We verwelkomen je vanaf 17:00 op De Groene Afslag. Tijdens het informele diner leer je de andere deelnemers kennen. In de avond openen we de gezamenlijke ruimte: wat breng je mee, wat hoop je te ontvangen, en wat wil je bijdragen? Een zachte landing in het veld van verandering.

Dag 1:  De economische transitie

Thema: Waarom verandering nodig is.

1. ‍We openen de dag met een verkenning van transitie-dynamiek samen met Shinta Oosterwaal. Hoe verschuiven systemen? Wat zijn de onderliggende patronen van verandering? En hoe beweegt een samenleving van oud naar nieuw?
2. Vanuit dit perspectief onderzoeken we: hoe is die transitie nu al zichtbaar is. Wat laat de aarde ons zien? Welke vormen van systemische feedback – zoals klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, of sociale onrust – wijzen ons op de noodzaak van fundamentele verandering?
3. Je ervaart de VR-installatie van Egbert Mulder, die de ecologische crisis niet alleen zichtbaar, maar voelbaar maakt. Daarna verdiepen we deze ervaring in dialoog over de staat van de wereld wat biodiversiteit en klimaat betreft.
4. We vervolgen de dag eindigt met een artistieke interventie, een lecture performance van Blanche Beijersbergen van Henegouwen over de relatie tussen mens en natuur in het Antropoceen.
5. We sluiten af met een oefening die uitnodigt tot reflectie, verbeelding, verbinding en integratie.
   ‍

Dag 2: Economie als ontwerp

Thema: Hoe het anders kan.

1. ‍Wat is economie eigenlijk – en wat zou het kunnen zijn? We herijken de fundamenten met inzichten uit het boek Thrive, fundamentals for a new economy, geschreven door Shinta Oosterwaal en Kees Klomp, en verdiepen ons in het ontwerpende vermogen van de mens.
2. Ruurd Priester deelt zijn inzichten als ontwerper en van uit zijn boek Ontwerpen voor Leven en zijn praktijk ervaring als key partner van Doughnut Economic Action Lab. Ruurd laat zien hoe we systemen kunnen bouwen die het leven dienen.
3. We onderzoeken vernieuwende praktijken waarin commoning, postgroei en regeneratie al tastbaar worden – als voorlopers van een nieuwe economie. En we gaan aan de slag met ontwerpende principes.
   ‍

Dag 3: Een nieuw verhaal

Thema: Ecologie & EcoLiberalisme.

1. ‍We beginnen de dag bij het eerste licht van de dag, wanneer de wereld nog stil is en de heide ontwaakt in een zachte waas van nevel en dauw. In deze schemering stappen we naar buiten voor een natuursafari, een zintuiglijke verkenning van de levende wereld, die ons uitnodigt om te vertragen, te verstillen en ons te verbinden met het ritme van het leven. Tussen het ruisen van bladeren en het zingen van vogels oefenen we ons in luisteren, kijken en aanwezig zijn. De natuur als leermeester, gids en spiegel.
2. Wanneer we terugkeren uit de verstilling van de ochtend, verrijkt Ruben Jacobs onze ervaring met zijn reflecties. Als natuurgids en vrijwilliger in de moestuinen van Jagtlust weet hij de taal van het landschap te vertalen naar inzichten die raken. Hij deelt zijn perspectieven uit Waar de bijen slapen en de vier ecologische wetten van Barry Commoner:
   
   1. Alles is met alles verbonden – niets staat op zichzelf in de natuur.
   2. Alles moet ergens naartoe – afval verdwijnt niet zomaar.
   3. De natuur weet het beter – natuurlijke processen zijn efficiënt, circulair en veerkrachtig.
   4. Er bestaat niet zoiets als een gratis lunch – elke ingreep in de natuur heeft consequenties.
3. In de middag verkennen we samen met Kees Klomp en Shinta Oosterwaal hoe betekeniseconomie en ecoliberalisme nieuwe visies op vrijheid, verantwoordelijkheid en economie mogelijk maken. In zijn boek Ecoliberalisme pleit Klomp voor een economisch en politiek systeem waarin ecologie centraal staat. Hij stelt dat we de samenleving moeten herinrichten op basis van universele ecologische principes die al bijna vier miljard jaar bestaan. Dit betekent een fundamentele herziening van ons mens- en wereldbeeld, waarbij we onszelf zien als verweven met de natuur, in plaats van verheven boven de natuur. Vrijheid niet de neoliberale vrijheid van grenzeloze marktwerking, maar een vrijheid die in harmonie is met ecologische systemen en de rechten van alle levensvormen. Het ecoliberalisme is een pleidooi voor een samenleving waarin ecologische principes leidend zijn in zowel economische als politieke besluitvorming. Een verhaal dat het midden houdt tussen realisme en hoop, tussen systeemkritiek en creatiekracht.\

‍

Dag 4: Een nieuw verhaal

Thema: Wat het betekent om mens te zijn.

1. ‍We starten de dag met een verkenning van de onzichtbare maatschappelijke wonden die diep doorwerken in ons lichaam, onze instituties en onze samenleving. Hoe raken uitbuiting, uitsluiting, prestatiedruk en bestaansonzekerheid aan de kern van wat we economie noemen?
2. In de middag richten we de blik op sociale ongelijkheid: de kloof tussen arm en rijk, kansen(on)gelijkheid, bestaans(on)zekerheid. Wat vraagt het van een economie om werkelijk dienstbaar te zijn aan menselijkheid en collectief tot bloei komen?
3. We laten ons inspireren door o.m. het werk van o.m. Michele van Tongerloo en Collectief Kapitaal – een praktijk van radicale solidariteit waarin mensen met geld hun vermogen tijdelijk delen met mensen die dat structureel missen, zonder voorwaarden, mét vertrouwen.

‍

Dag 5: De verandering

Thema: Neem je plek in.

1. ‍We starten de dag met een bezoek aan de AltijdWerkplaats – een levend voorbeeld van regeneratief werken, ambacht en collectieve organisatie. We spreken met de mensen achter deze plek over hoe een economie van vertrouwen en wederkerigheid er in de praktijk uitziet.
2. Terug op De Groene Afslag blikken we terug op de reis die we samen hebben afgelegd. Wat neem je mee? Welke stap wil zich nu zetten? We ondersteunen elkaar in het formuleren van een eerste, betekenisvolle actie
3. We sluiten het programma af met een systeemopstelling waarin we zichtbaar maken wat er is bewogen, wat zich wil verankeren, en hoe ieder zich verhoudt tot het grotere geheel. Een ritueel van intentie, getuigenis en heling. Een economie van het leven begint niet later, ze begint hier.